Η γιαγιά ύφαινε το χαλί στον αργαλειό της του μαθητή Βασίλη Βουνάτσου
Αργαλειοί υπάρχουν πάρα πολλοί. Ένας από αυτούς είναι ο κάθετος αργαλειός.
Οι πρώτοι υφαντές για να ξεπεράσουν το πρόβλημα της ευλιγισίας των νημάτων στημονιού, αρχικά έδεναν το ένα άκρο τους σε κάποιο οριζόντιο κλαδί δέντρου, ενώ στο άλλο έδεναν πέτρες, που χρησίμευαν σαν βαρίδια για να διατηρούνται τα νήματα τεντωμένα. Η διάταξη αυτή προσφερόταν για την αποτελεσματική διαπλακή των νημάτων υφαδιού κάθετα προς το στημόνι, για να παραχθεί το ύφασμα. Το μέγιστο μήκος υφάσματος δεν ξεπερνούσε τα 2 μέτρα, όσο το ύψος που μπορούσε να φθάσει η υφάντρα για να περάσει το υφάδι. Ο κάθετος αργαλειός, παραμένει ο πιο συνηθισμένος τύπος αργαλειού για χιλιετηρίδες.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, οι Ομηρικοί Έλληνες, αλλά και μέχρι τον 19ο αιώνα η φυλή των Ινδιάνων της Αμερικής χρησιμοποιούσαν τον κάθετο αργαλειό.
Ένας άλλος είναι ο οριζόντιος αργαλειός.
Κατά τον 13ο αιώνα μ.Χ. στην Ευρώπη, ο κάθετος αργαλειός παραγκωνίστηκε και τη θέση του πήρε ο οριζόντιος αργαλειός γνωστός από το 3000 π.χ. στην αρχαία Αίγυπτο. Η Βίβλος παρέχει την πληροφορία ότι η Δαλιδά, θέλοντας να ανακαλύψει το μυστικό της σωματικής δύναμης του Σαμψών, ύφανε τα μαλλιά του χρησιμοποιώντας την τεχνική του πρωτόγονου οριζόντιου αργαλειού.
Η προετοιμασία νημάτων του υφαδιού και του στημονιού χρειάζονται κάποια προετοιμασία πριν αρχίσει η ύφανση. Για τα νήματα υφαδιού απαιτείται το Μαδούρισμα, ενώ η προετοιμασία του στημονιού ολοκληρώνεται σε τρία στάδια: το Διάσιμο, το Κολλάρισμα και το Μίτωμα.
Με το Διάσιμο γίνεται μια ομοιόμορφη και παράλληλη τακτοποίηση των νημάτων σε ορισμένο πλάτος και περιτύλιξη τους με σταθερή τάση στο Ρόλο του στημονιού. Επειδή τα νήματα του στημονιού υπόκεινται σε ισχυρές εφελκυστικές τάσεις κατά τη διάρκεια της ύφανσης πρέπει να είναι αρκετά μεγάλης αντοχής. Μία αύξηση της αντοχής των νημάτων του στημονιού στον αργαλειό γίνεται με το Μίτωμα.
Συγκεκριμένα, τα νήματα πρέπει να περαστούν μέσα από τα μάτια των μιταριών και από τις θυρίδες του χτενού. Το Μίτωμα γίνεται σύμφωνα με το προκαθορισμένο σχέδιο υφάσματος.
Τα στάδια της απλής ύφανσης είναι τα εξής:
- Δημιουργία ανοίγματος νημάτων του στημονιού.
- Πέρασμα του φορέα του υφαδιού από το χτένι προς το παραγόμενο ύφασμα.
- Σταδιακή εκτύλιξη του στημονιού.
- Τμηματικό τύλιγμα του παραγόμενου υφάσματος και επανάληψη από το στάδιο 1 με εναλλακτικά τελάρα.
Εργασία των μαθητών Βασίλη Βουνάτσου και Ειρήνης Λιγιέλλη με τη καθοδήγηση της δασκάλας Χριστίνας Σαμοθρακή στα πλαίσια του μαθήματος της Ευέλικτης Ζώνης.